Cyllideb 2025/26 Cyngor Bro Morgannwg
View this page in English / Gweld y dudalen hon yn Saesneg
Mae Cabinet Cyngor Bro Morgannwg wedi cymeradwyo ei gynigion cyllideb ddrafft ar gyfer 2025/26 ar gyfer ymgynghori. Rhaid i'r Cyngor osod gyllideb gytbwys ar gyfer pob blwyddyn.
Bydd y Cyngor yn derbyn ychydig llai na £223 miliwn gan Lywodraeth Cymru ar gyfer 2025/26, ffigur sy'n cynrychioli tua dwy ran o dair o'i incwm. Mae'r gweddill yn cynnwys Treth y Cyngor. Mae'r Cyngor hefyd yn derbyn incwm o godi tâl am wasanaethau.
Mae'r arian a dderbyniwyd gan Lywodraeth Cymru yn gynnydd o 3.3% o'r llynedd.
Fodd bynnag, mae'r galw am wasanaethau cyngor critigol penodol yn parhau i dyfu'n gyflym, fel y mae'r gost o ddarparu llawer o wasanaethau eraill.
Mae Cyngor Bro Morgannwg, yn gyffredin â chynghorau ledled Cymru a Lloegr, yn profi pwysau ariannol sylweddol ar draws gofal cymdeithasol plant ac oedolion, mewn cyllid ysgolion, yn enwedig darpariaeth Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY), ac wrth ddarparu cludiant i'r ysgol.
Mae hyn i gyd yn golygu bod y Cyngor yn wynebu diffyg sylweddol yn y gyllideb ar gyfer y flwyddyn nesaf. O ganlyniad mae angen newidiadau i ddod â'i wariant yn unol â'i incwm.
Mae'r newidiadau hyn wedi'u nodi yn y cynigion cyllideb ddrafft sy'n cynnig £9 miliwn mewn arbedion o gyllidebau'r Cyngor, mwy o ffioedd am wasanaethau penodol, a chynnydd yn y Dreth Gyngor o 6.9%.
Sut mae'r Cyngor yn cynnig mynd i'r afael â'i ddiffyg yn y gyllideb?
Gallai taliadau am rai gwasanaethau godi, gan gynnwys casgliadau gwastraff gwyrdd.
Byddai mwy o grwpiau chwaraeon a chymunedol yn cael cyfle i ennill mwy o annibyniaeth drwy gymryd drosodd y gwaith o reoli eu cyfleusterau, trefniant sydd eisoes wedi profi'n hynod boblogaidd ymhlith clybiau bowlenni a sefydliadau eraill.
Mae adolygiad o sut mae rhai gwasanaethau gofal cymdeithasol yn cael eu darparu yn fordd arall y gallai'r Cyngor arbed arian. Gellid defnyddio nifer o adeiladau sydd ddim mewn defnydd hefyd yn ogystal â throsglwyddiadau i grwpiau cymunedol.
Mae cynigion hefyd i gynhyrchu incwm ychwanegol. Er enghraifft, yn gysylltiedig â Rhaglen Adfywio'r Cyngor a'r cais Lefelu i Fyny llwyddiannus a fydd yn creu marina yn y Barri ac mae cynllun i rentu gofod swyddfa yn Swyddfa'r Doc gerllaw.
Esbonio cyllideb y Cyngor
Mae treth y cyngor yn ffurfio traean o gyllideb flynyddol y Cyngor, ac mae'r gweddill yn dod o grant llywodraeth Cymru sy'n cynnwys cyfran o'r ardrethi busnes a gesglir ledled Cymru. Mae ffigyrau'r gyllideb o £331 miliwn yn wariant net ac mae'n cynnwys incwm a gynhyrchir drwy daliadau am rai gwasanaethau.
Mae'r gyllideb wedi'i rhannu ar draws llawer o wasanaethau gyda gofal cymdeithasol ac addysg yn cael y dyraniad mwyaf.